Το Μεγάλο Σάββατο αποτελεί την τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και μια από τις πιο κατανυκτικές και ταυτόχρονα ελπιδοφόρες στιγμές της Ορθόδοξης παράδοσης. Είναι η μέρα της σιωπής, της προσμονής και της ετοιμασίας για το πιο χαρμόσυνο μήνυμα του χριστιανισμού: την Ανάσταση του Χριστού.
Θρησκευτική Σημασία
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη πίστη, το Μεγάλο Σάββατο
είναι η μέρα κατά την οποία το σώμα του Ιησού βρίσκεται στον τάφο, ενώ η ψυχή
Του κατέρχεται στον Άδη για να ελευθερώσει τις ψυχές των δικαίων. Ο Ιησούς
«κατέρχεται εις τα κατώτατα της γης», νικώντας τον θάνατο όχι μόνο για τον
εαυτό Του αλλά για όλη την ανθρωπότητα.
Το πρωί τελείται η λεγόμενη Πρώτη Ανάσταση,
μια λειτουργία γεμάτη συμβολισμό. Κατά τη διάρκεια της, οι ιερείς αλλάζουν τα
μαύρα άμφια σε λευκά και ο ναός γεμίζει με χαρμόσυνες καμπάνες και ρυθμικά
χτυπήματα, σε ένδειξη νίκης της ζωής απέναντι στον θάνατο.
Το βράδυ, όλη η Ελλάδα περιμένει τη στιγμή της Ανάστασης. Οι εκκλησίες γεμίζουν κόσμο, τα πρόσωπα φωτίζονται από τις λαμπάδες, και στις 12 ακριβώς, το Άγιο Φως περνά από χέρι σε χέρι με το «Δεύτε λάβετε φως…». Το «Χριστός Ανέστη» φέρνει συγκίνηση και πανηγυρισμούς – ενώ ο ουρανός φωτίζεται με πυροτεχνήματα και βεγγαλικά.
Παραδοσιακά Έθιμα
Η προσμονή της Ανάστασης συνοδεύεται από πλούσια
λαϊκή παράδοση σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Αν και πολλά έθιμα είναι κοινά,
υπάρχουν και τοπικές ιδιαιτερότητες που δίνουν ξεχωριστό χρώμα στην ημέρα.
Προετοιμασία για την Ανάσταση
Το πρωί, οι νοικοκυρές καθαρίζουν τα σπίτια και
ετοιμάζουν τα παραδοσιακά φαγητά, όπως η μαγειρίτσα, που θα σερβιριστεί
μετά την Ανάσταση. Τα κόκκινα αυγά, που έχουν βαφτεί τη Μεγάλη Πέμπτη, είναι
έτοιμα για το γνωστό «τσούγκρισμα» μετά το «Χριστός Ανέστη».
Η
Λαμπάδα και το Άγιο Φως
Το βράδυ, ο κόσμος συγκεντρώνεται στις εκκλησίες
με τις λαμπάδες
τους, περιμένοντας τη στιγμή της Αναστάσεως. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, το Άγιο Φως
μεταλαμπαδεύεται από τον ιερέα στους πιστούς και ο ουρανός φωτίζεται από
βεγγαλικά και πυροτεχνήματα.
Τοπικά Έθιμα
- Κέρκυρα: Το πιο
χαρακτηριστικό έθιμο είναι το «σπάσιμο των μπότηδων» – πήλινα κανάτια
γεμάτα νερό που ρίχνονται από τα μπαλκόνια το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου,
προκαλώντας εντυπωσιακό θέαμα και θόρυβο.
- Χίος: Στον Βροντάδο, το
βράδυ της Ανάστασης γίνεται ο περίφημος ρουκετοπόλεμος ανάμεσα σε
δύο ενορίες.
- Ύδρα και άλλα νησιά: Η
περιφορά του Επιταφίου γίνεται μέσα στη θάλασσα, τιμώντας τους ναυτικούς
και την ιστορία των νησιών.
- Νάουσα: Στο πρωινό της
Πρώτης Ανάστασης, οι πιστοί πετούν φύλλα δάφνης, σύμβολο νίκης.
Το Πνεύμα της Ημέρας
Το Μεγάλο Σάββατο είναι μια μέρα μετάβασης από τη λύπη στη χαρά. Είναι μια στιγμή εσωτερικής γαλήνης και συγκίνησης, λίγο πριν την έκρηξη χαράς του «Χριστός Ανέστη». Ενώνει το παλιό με το νέο, τη σιγή με την ελπίδα, τη γη με τον ουρανό.
.